İngiliz yayın kurumu BBC, 2024 yılında dünyada ilham kaynağı ve etkili olan 100 kadını açıkladı.
Listede Nobel Barış Ödülü’nü kazanan Nadia Murad, tecavüze uğrayan ve bu konuda kamusal alanda mücadele yürüten Gisèle Pelicot, oyuncu Sharon Stone, Olimpik atletler Rebeca Andrade ve Allyson Felix, şarkıcı Raye, sanatçı Tracey Emin, iklim aktivisti Adenike Oladosu ve yazar Cristina Rivera Garza da var.
Listeye Türkiye’den Muhtar ve çevre aktivisti Nejla Işık, girdi.
BBC bu yılın kadınlar üzerindeki etkisini, dünyaları değişirken toplumsal değişiklik yaratmaya çalışan kadınları kutlayarak vurguluyor. Bu liste iklim acil durumunun etkilerini araştırma hedefini de koruyor ve kendi toplumlarında iklim krizinin etkileri ile mücadele eden öncülere dikkat çekiyor.
Türkiye’den
Nejla Işık, Türkiye
Muhtar ve çevre aktivisti
2024 yerel seçimlerinde Muğla’nın İkizköy mahallesinin muhtarı seçilen çiftçi Nejla Işık, 5 yıldır ormanların talan edilmesine karşı mücadele veriyor.
İkizköy yakınındaki Akbelen Ormanı, bir maden projesi nedeniyle tehlikeye girince Işık ve mahallenin kadınları davalar ve protestolarla ağaç kesimine karşı harekete geçti.
Yürüttükleri çevre kampanyası sırasında polis ile ormanlık alanı savunmak için nöbet tutan protestocular arasında zaman zaman şiddetli çatışmalar yaşandı. Ancak Işık ve diğer köylüler, karşılaştıkları zorluklara ve tehditlere karşı kararlı şekilde mücadele ettiler. Ormana izinsiz girdikleri gerekçesiyle para cezasına da çarptırıldılar (Ceza daha sonra iptal edildi).
Evde, tarlada, sokakta ve mücadelede kadınlar… Onlar dünyayı güzelleştirenler ve şüphesiz onu kurtaracaklar.
Listedeki diğer kadınlar…
- Roxy Murray, İngiltere, Engelli hakları savunucusu
- Naomi Watanabe, Japonya, Komedyen
- Georgina Long, Avustralya, Tıbbi Onkolog
- Nour Emam, Mısır, Teknoloji Girişimcisi
- Einav Zangauker, İsrail, Rehineleri Özgürleştirme Aktivisti
- Hala Alkarib, Sudan, Savaşlarda cinsel şiddete karşı kampanya yürüten aktivist
- Shilshila Acharya, Nepal, Sürdürülebilirlik girişimcisi
- Vinesh Phogat, Hindistan, Güreşçi
- Cristina Rivera Garza, Meksika/ABD, Yazar
- Noella Wiyaala Nwadei, Gana, Afrika popüler müzik sanatçısı
- Yumi Suzuki, Japonya, Zoraki kısırlaştırma davasında şikayetçi
- Rikta Akter Banu, Bangladeş, Hemşire ve okul sahibi
- Zhanylsynzat Turganbaeva, Kırgızistan, Müze yöneticisi
- Tracy Otto, ABD, Okçu
- Hend Sabry, Tunus, Oyuncu
- Shin Daewe, Myanmar, Film yapımcısı
- Christina Assi, Lübnan, Foto muhabiri
- Svetlana Anokhina, Rusya, İnsan hakları savunucusu
- Lesley Lokko, Gana/İngiltere, Mimar
- Kemi Badenoch, İngiltere, Muhafazakar Parti lideri
- Ann Chumaporn (Waaddao), Tayland, LGBTQ+ hakları aktivisti
- Sasha Luccioni, Kanada, Bilgisayar bilimci
- Gisèle Pelicot, Fransa, Tecavüz mağduru ve hak savunucusu
- Hamida Aman, Afganistan, Medya ve eğitim alanında girişimci
- Maria Teresa Horta, Portekiz, Şair
- Sunita Williams, ABD, Astronot
- Hana-Rawhiti Maipi-Clarke, Yeni Zelanda, Siyasetçi
- Mahrang Baloch, Pakistan, Doktor ve siyasi aktivist
- Enas Al-Ghoul, Filistin, Ziraat mühendisi
- Katherine Martínez, Venezuela, İnsan hakları avukatı
- Brigitte Baptiste, Kolombiya, Ekolojist
- Johana Bahamón, Kolombiya, Aktivist
- Firda Marsya Kurnia, Endonezya, Heavy metal müzik yapan sanatçı
- Amanda Zurawski, ABD, Üreme hakları savunucusu
- Fawzia al-Otaibi, Suudi Arabistan/İngiltere, Kadın hakları savunucusu
- Shireen Abed, Filistin toprakları, Çocuk doktoru
- Shahrnush Parsipur, İran/ABD, Yazar ve çevirmen
- Subin Park, Güney Kore, Merdiven Öğütücü Kulübü’nün kurucusu
- Silvana Santos, Brezilya, Biyolog
- Zhina Modares Gorji, İran, Kadın hakları savunucusu
- Anat Hoffman, İsrail, Dini aktivist
- Rosmarie Wydler-Wälti, İsviçre, Öğretmen ve iklim eylemcisi
- Safa Ali, Sudan, Kadın doğum uzmanı
- Nadia Murad, Irak, Nobel Barış Ödülü sahibi
- Lilia Chanysheva, Rusya, Siyasi aktivist ve eski tutuklu
- Olga Olefirenko, Ukrayna, Çiftçi
- Naomi Chanda, Zambiya, Çiftçi ve eğitmen
- Joan Chelimo Melly, Kenya/Romanya, Uzun mesafe koşucusu
- Olivia McVeigh, İngiltere, Makyaj sanatçısı
- Plestia Alaqad, Filistin, Gazeteci ve şair
- Samia, Suriye, Psikolojik danışman
- Feng Yuan, Çin, Kadın hakları savunucusu
- Idania del Río, Küba, Moda girişimcisi
- Sneha Revanur, ABD, Yapay zeka uzmanı
- Raye, İngiltere, Şarkıcı
- Susan Collins, ABD, Senatör
- Linda Dröfn Gunnarsdóttir, İzlanda, Kadın sığınma evi yöneticisi
- Guerline M. Jozef, Haiti, Göç hakları savunucusu
- Kauna Malgwi, Nijerya, İçerik moderatörleri sendika başkanı
- Xuân Phượng, Vietnam, Film yönetmeni, yazar, galeri sahibi
- Pooja Sharma, Hindistan, Cenaze töreni organizatörü
- Margarita Barrientos, Arjantin, Aşevi kurucusu
- Adenike Titilope Oladosu, Nijerya, İklim adaleti savunucusu
- Kasha Jacqueline Nabagesera, Uganda, Çeşitlilik ve kapsayıcılık aktivisti
- Huang Jie, Tayvan, Siyasetçi
- Angela Rayner, İngiltere, Başbakan Yardımcısı
- Eugenia Bonetti, İtalya, Rahibe
- Sharon Kleinbaum, ABD, Haham
- Madison Tevlin, Kanada, Sohbet programı sunucusu ve manken
- Hadiqa Kiani, Pakistan, Şarkıcı ve besteci
- Lourdes Barreto, Brezilya, Seks işçiliği hakları aktivisti
- Sara Berkai, İngiltere/Eritre, Çocuklara yönelik ‘kendin-yap’ bilim kiti tasarımcısı
- Olga Rudnieva, Ukrayna, Superhumans Merkezi’nin kurucusu
- Rosa Vásquez Espinoza, Peru, Kimyasal biyoloji uzmanı
- Danielle Cantor, İsrail/Filistin, Kültürel aktivist
- Ruth López, El Salvador, Avukat
- Latisha McCrudden, İrlanda, İrlandalı Göçebeler Hareketi aktivisti
- Annie Sinanduku Mwange, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Madenci
- Su Min, Çin, Gezgin ve influencer
- Helen Molyneux, İngiltere, Monumental Welsh Women heykel hareketinin kurucusu
- Harbia Al Himiary, Yemen, Mühendis
- Gabriela Salas Cabrera, Meksika, Bilgisayar programcısı ve veri bilimci
- Hinda Abdi Mohamoud, Somali, Gazeteci
- Gaby Moreno, Guatemala, Müzisyen
- Chloé Zhao, Birleşik Krallık, Yönetmen
- Elaha Soroor, Afganistan, Şarkıcı ve besteci
- Tracey Emin, İngiltere, Sanatçı
- Rebeca Andrade, Brezilya, Jimnastikçi
- Dilorom Yuldosheva, Özbekistan, Terzi ve iş kadını
- Katalin Karikó, Macaristan, Biyokimyager ve Nobel Ödülü sahibi
- Kim Yeji, Güney Kore, Olimpik atıcı
- Aruna Roy, Hindistan, Toplum aktivisti
- Sharon Stone, ABD, Oyuncu
- Yasmeen Mjalli, Filistin, Tasarımcı
- Maheder Haileselassie, Etiyopya, Fotoğrafçı
- Allyson Felix, ABD, Atlet
- Inna Modja, Mali, Sanatçı ve iklim savunucusu
- Zakia Khudadadi, Afganistan, Paralimpik tekvandocu
- Zhiying (Tania) Zeng, Şili, Masa tenisçi
100 Kadın listesi nedir?
BBC 100 Kadın her yıl dünyada etki yaratan ve ilham veren 100 kadını seçiyor. Kadınların hayatlarını ve başarılarını merkeze alan haberler, belgeseller ve makaleler hazırlıyoruz. Bunları tüm BBC platformlarında yayımlıyor.
100 Kadın nasıl seçiliyor?
BBC 100 Kadın ekibi, kendi araştırmalarıyla, BBC’nin dil bölümlerinden ve BBC Media Action’dan gelen öneriler ışığında bir kısa liste hazırlıyor.
Geçen 12 ayda başarılarıyla haberlere konu olmuş ya da önemli hikayeleri etkilemiş adayların yanı sıra, toplumlarını belki de haberlere hiç çıkmayacak şekilde etkilemiş, ilham veren hikayeleri olan adaylar arandı.
Adayları, bu yılın teması olan “direnç” bağlamında değerlendirildi. Geçen yılın kadınlar üzerindeki etkisini kayda geçirmek için, dirençlerini kullanarak kendi toplumlarında ya da küresel boyutta değişiklik yaratmak üzere çalışan kadınları seçildi. İklim değişikliği alanında çalışan kadınları da değerlendirerek iklim öncüleri ve çevre alanında lider kadınlar listeye eklendi.
Siyasi yelpazenin her yerinden ve toplumun her alanından sesler ve fikir ayrılıkları olan konularla ilgili isimleri araştırıldı.
Nihai kişiler seçilmeden önce listenin bölgesel temsili ve tarafsızlığı da ölçüldü. Tüm kadınlardan listede yer alma konusunda onayları alındı.