Sudan’da ülkeyi fiilen yöneten Sudan Silahlı Kuvvetleri (SAF) ile paramiliter grup Hızlı Destek Güçleri (RSF) arasında iç savaş yaşanıyor. Birleşik Arap Emirlikleri BAE, paramiliter grup Hızlı Destek Güçleri’ne (RSF) silah sağlamakla suçlanıyor.
Birleşmiş Milletler (BM), Sudan’da yaklaşık iki yıldır devam eden çatışmaların dünyadaki en kötü insani krize yol açtığını söylüyor.
Ülkede kıtlık yayılmaya devam ediyor ve şimdiden 11 milyondan fazla kişi yerlerinden edildi.
BM ve diğer yardım kuruluşları savaş nedeniyle 20 bin kişinin öldüğünü tahmin ediyor ancak gerçek sayının bunun da üzerinde olabileceğine dair açıklamalar var.
Çatışmalar nedeniyle, hayatını kaybeden kişi sayısının kaydı tutulamadı.
Mayıs ayında, ABD’nin Sudan özel temsilcisi Tom Perriello, bazı tahminlere göre 150 bin kişinin öldüğünü söyledi.
Türkiye’nin teklifi…
Türkiye Sudan ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında arabuluculuk yapmayı önerdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Sudan Genelkurmay Başkanı General Abdulfettah El-Burhan ile 13 Aralık’ta telefonla görüşerek Sudan yönetimi ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında arabuluculuk için devreye girmeyi önerdi.
Sudan Genelkurmay Başkanı General Abdulfettah el-Burhan’ın, ülkedeki “dünyanın en kötü insani krizi”ne yol açan çatışmaları bitirmek için, Türkiye’nin arabuluculuk teklifini kabul ettiği bildirildi.
BAE, Türkiye’nin “Sudan’daki devam eden krizi çözmek” için yaptığı “diplomatik çabaları” memnuniyetle karşıladığını açıklamıştı.
Dışişleri Bakanlığı, “BAE, Sudan’daki çatışmayı sona erdirmek ve krize kapsamlı bir çözüm bulmak için Türkiye’nin çabaları ve tüm diplomatik girişimleriyle işbirliği yapmaya ve koordinasyon sağlamaya tamamen hazır” açıklamasını yaptı.
Bakan Yardımcısı Sudan’da…
Dışişleri Bakan Yardımcısı Burhanettin Duran, Sudan’a gitti. Dışişleri Bakanlığı’nın X hesabından yapılan açıklamada, Burhanettin Duran’ın Port Sudan’a gerçekleştirdiği ziyarette, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah El Burhan, Sudan Dışişleri Bakanı Ali Yusuf El Şerif ile Maliye ve Ekonomik Planlama Bakanı Cibril İbrahim tarafından kabul edildiği belirtildi. Kabullerde, ikili ilişkiler ve bölgesel gelişmeler ele alındığı ve Türkiye’nin Sudan’daki çatışmaların son bulması konusundaki kararlılığı yinelendiğine dikkat çekildi.
Çatışan Taraflar…
BAE, ülkeyi fiilen yöneten Sudan Silahlı Kuvvetleri (SAF) ile savaşan paramiliter grup Hızlı Destek Güçleri’ne (RSF) silah sağlamakla suçlanıyor.
Bu iddiayı doğrulayan bağımsız uzmanlar, RSF’ye silah akışını kesmenin Sudan’daki iç savaşı bitirme yolunda hayati bir adım olacağını söylüyor.
Abu Dhabi de Türkiye’nin arabuluculuk teklifini kabul etmişti, ancak RSF’yi silahlandırdığı iddialarını reddediyor.
İç savaş nasıl başladı?
Sudan Afrika’nın üçüncü büyük ülkesi ve jeopolitik açıdan önemli bir bölgede yer alıyor. Aynı zamanda karmaşık siyasi ilişkileri ve iç içe geçmiş güvenlik sorunları olan yedi ülkeyle sınır komşusu.
Bugünkü çatışma ortamı , 2019’da Devlet Başkanı Ömer El Beşir’in devrilmesinin ardından yaşanan gerilimli sürecin devamı.
30 yıldır iktidarda olan El Beşir’in devrilmesinin ardından sivil halk demokrasi talebini sürdürdü.
Bunun ardından ortak bir askeri-sivil hükümet kuruldu ancak bu da 2021 yılında Sudan Silahlı Kuvvetleri Başkanı General Abdulfettah el-Burhan’ın darbeyle iktidarı ele geçirmesiyle son buldu.
“Hemedti” olarak bilinen Hızlı Destek Güçleri’nin (RSF) lideri General Mohamed Hamdan Dagalo da bu süreçte ona yardım etti.
Ancak iki lider iktidarı nasıl paylaşacakları ve RSF’nin gelecekteki rolü ve finansmanı konusunda anlaşmazlık yaşadı.
Ana anlaşmazlık noktalarından biri, 100 bin kişilik RSF’yi orduya dahil etme planları ve daha sonra yeni gücü kimin yöneteceğiydi.
15 Nisan 2023’te gerginlik başkent Hartum’dan başlayarak iç savaşa dönüştü.
Hızlı Destek Güçleri (RSF) nedir?
RSF’nin kökenleri, Darfur’da isyancılarla acımasızca savaşan kötü şöhretli Cancavid milislerine dayanıyor.
2013’te Devlet Başkanı Ömer El Beşir grubu yarı organize bir paramiliter güce dönüştürdü ve liderlerine askeri rütbeler verdi.
Kuruluşundan sonra General Dagalo, grubu Yemen ve Libya’daki çatışmalara müdahale eden ve Sudan’ın bazı altın madenlerini kontrol eden bir paramiliter güce dönüştürdü.
BAE’nin çatışmalardaki rolü ne?
BAE, Türkiye’nin “Sudan’daki devam eden krizi çözmek” için yaptığı “diplomatik çabaları” memnuniyetle karşıladığını açıklamıştı.
Dışişleri Bakanlığı, “BAE, Sudan’daki çatışmayı sona erdirmek ve krize kapsamlı bir çözüm bulmak için Türkiye’nin çabaları ve tüm diplomatik girişimleriyle işbirliği yapmaya ve koordinasyon sağlamaya tamamen hazır” açıklamasını yaptı.
BBC Türkçe’de yer alan habere göre, her iki taraf da yabancı güçler tarafından destekleniyor, bu da savaşın sürmesine yol açıyor.
SAF Suudi Arabistan ve Mısır tarafından destekleniyor ve İran’dan silah alıyor.
Birleşik Arap Emirlikleri ise RSF’yi destekliyor.
BM uzmanları, RSF’nin Çad, Libya ve Güney Sudan gibi komşu Afrika ülkeleri tarafından da desteklendiğini söylüyor.
Sudan hükümeti geçen ay, RSF’yi BAE yapımı insansız hava araçları ile komşu Çad’dan ülkeye saldırmakla suçlamıştı.
Geçen ay ABD Kongresi’nin iki üyesi, BAE’nin Beyaz Saray’a RSF’yi silahlandırmayacağına dair söz verdiğini duyurmuştu.