İran’da yapılan seçimin ikinci turunda reformcu Mesud Pezeşkiyan, muhafazakar rakibi Said Celili’yi yenerek cumhurbaşkanı seçildi.
İkinci turda katılım oranı yüzde 50’ye yükseldi. Pezeşkiyan, 30 milyondan fazla oyun yüzde 53,3’ünü aldı. Celili’nin oy oranı ise yüzde 44,3’tü.
Seçimin ilk turu 28 Haziran’da yapılmıştı ve hiçbir aday çoğunluğu elde edememişti. Birinci turda katılım oranı yüzde 40’da kalmıştı.
Bu, 1979 İslam devriminden bu yana İran’daki cumhurbaşkanlığı yarışındaki en düşük katılım oranı olarak kayıtlara geçti.
İngiliz Yayın Kurumu BBC Türkçe’de yer alan habere göre, sosyal medya hesabından yaptığı ilk açıklamada Pezeşkiyan, “Sevgili İran halkı, seçimler sona erdi ve bu ortaklığımızın sadece başlangıcı. Size elimi uzatıyorum ve bu yolda sizi yalnız bırakmayacağıma şerefim üzerine yemin ediyorum” dedi.
Pezeşkiyan’ın destekçileri, kesin sonuçlar açıklanmadan önce Tahran ve diğer bazı şehirlerde kutlama yapmak için sokaklara döküldü.
Sosyal medyada paylaşılan videolarda, çoğunlukla gençlerin sokaklarda dans ettiği ve Pezeşkiyan’ın kampanyasının imzası olan yeşil bayrağı salladığı, yoldan geçen arabaların ise korna çaldığı görülüyor.
Mesud Pezeşkiyan kimdir?
Mesud Pezeşkiyan İran siyasetinde reformcu olarak tanımlanan siyasi kanatta yer alıyor ve kampanya sürecindeki söylemleri ile diğer isimlerden farklılaştı.
69 yaşındaki siyasetçi en çok kadınlara karşı katı başörtü kurallarını dayatan ahlak polisinin eylemlerinin “ahlaksız” olduğuna yönelik açıklamasıyla dikkat çekti.
Pezeşkiyan bu dayatma için, “Eğer belli kıyafetleri giymek günahsa, bu nedenle kadınlara yapılanlar 100 kat daha büyük bir günah. Bir kimseye giyiminden dolayı baskı yapma izni verildiği dinin hiçbir yerinde yazmıyor” dedi.
Siyasetçi ayrıca İran ekonomisine büyük zarar veren yaptırımları ortadan kaldırmak için Batı ile ilişkileri iyileştirmeye ve nükleer müzakereleri yeniden canlandırma sözü verdi.
BBC Farsça ekibinin aktardığına göre Pezeşkiyan’ın iç politikaları arasında sağlık sisteminde reform yapılması, sağlık hizmetlerin kalitesinin artırılması ve tedavi maliyetlerinin düşürülmesi, eğitim koşullarının iyileştirilmesi ve okulların kalitesinin artırılması yer alıyor.
Pezeşkiyan bunun yanı sıra çevre konularına özel önem verdiğini ve çevrenin korunması ve sürdürülebilir kalkınma için kapsamlı programlar uygulamak istediğini söylüyor.
Siyasetçi ayrıca İran’ın kapsamlı internet sansürlerini kaldıracağını da söyledi.
Ancak İran’ın yönetim sisteminde cumhurbaşkanının önemli politika değişikliklerine gitmesi pek mümkün değil. Bu tür kararlar Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney tarafından alınıyor.
Fakat cumhurbaşkanının İran’ın siyasetteki tonunu etkilemesi mümkün ve 85 yaşındaki Hamaney’in halefinin seçilmesiyle de yakından ilgilenecek.
Pezeşkiyan, İran’ın teokratik yönetimine sadık görünüyor ve dini yönetimle karşı karşıya gelmeye pek niyeti yok. Siyasetçi şimdiye kadar verdiği röportajlarda Hamaney’in politikalarına karşı çıkmayacağına söz verdi.
2008’den beri milletvekili olan ve etnik azınlıkların haklarını destekleyen Pezeşkiyan, dini kurumların siyasi ve sosyal muhalefeti bastırmasını eleştirdi.
1980’lerdeki İran-Irak savaşı sırasında Pezeşkiyan ön saflara tıbbi ekiplerin konuşlandırılmasıyla görevlendirildi.
2001-2005 yılları arasında eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi’nin ikinci döneminde sağlık bakanlığı yaptı.
Pezeşkiyan 1994 yılında bir trafik kazasında eşini ve çocuklarından birini kaybetti. Hayatta kalan iki oğlunu ve bir kızını tek başına büyüttü ve bir daha evlenmemeyi tercih etti.
Pezeşkiyan seçmenlere gönderdiği bir video mesajında, “Eğer kampanya vaatlerimi yerine getiremezsem siyasete veda ederim. Hayatımı boşa harcamanın ve sevgili halkımıza hizmet edememenin bir anlamı yok” diye konuştu.
‘Öncelikleri arasında kadın ve gençlerin hakları var’
Pezeşkiyan, birçok kişinin gelecekleri konusunda umutsuzluğa kapıldığı bir dönemde, ülkenin genç neslinden ve kadınlarından bazılarına umut verdi.
İran’daki secimler, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin Mayıs ayında yedi kişinin öldüğü bir helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından yenilendi.