27 EYLÜL 2021, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Türkiye Yayıncılar Birliği, Türkiye Yazarlar Sendikası, PEN Yazarlar Derneği, Çağdaş Gazeteciler Derneği temsilcileri İstanbul’da düzenledikleri basın toplantısında TBMM’ye gelmesi beklenen Sosyal Medya Yasa Tasarı konusunda eleştirilerini ve önerilerini paylaştı.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Burhan Felek Konferans Salonu’nda düzenlenen toplantıya konuşmacı olarak Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Turgay Olcayto, Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk, Türkiye Yazarlar Sendikası Başkanı Adnan Özyalçıner, PEN Yazarlar Derneği İkinci Başkanı Halil İbrahim Özcan, Çağdaş Gazeteciler Derneği İstanbul Temsilcisi Uğur Güç katıldı.
Meslek Örgütlerince hazırlanan raporda internete erişimin bir insan hakkı olduğuna dikkat çekilerek hazırlanacak sosyal medya yasasının tarafların bilgisine açılıp tartışılması, haberleşme ve bilgilenme özgürlüğünün sınırlandırılmaması istendi. Gazetecilik faaliyetinin bu yasaya dahil edilmemesi ve yeni düşünce suçları yaratılmaması istenen raporda, sosyal ağ sağlayıcıların yetki alanlarının gözden geçirilmesi, ifade özgürlüğünün önündeki engellerden birinin facebook, twitter, youtube, instagram gibi sosyal ağ işletmecileri olmasının önünün açılmaması talep edildi.
ÖNERİLER
Meslek Örgütleri, yeni yasal düzenlemeler ile ilgili olarak şu önerilerde bulundu:
TASLAK TÜM KAMUOYUYLA PAYLAŞILMALI
Böylesine önemli bir konuda yapılacak düzenlemenin tüm kamuoyuyla paylaşılmaması ilk sorun olarak karşımızda durmaktadır. Düzenleme kanunlaşmadan önce taslak metin tüm kamuoyuyla paylaşılmalı ve tartışılmalıdır.
SOSYAL AĞ YERİNE İNTERNET PLATFORMLARI DENİLMELİ
5651 sayılı Kanundaki sosyal ağ tanımı değiştirilmelidir. Alman Sosyal Medya Yasası’nda olduğu gibi ‘kâr amacı gütmek hedefiyle kullanıcıların herhangi bir içeriği diğer kullanıcılarla paylaşmasını veya bu içeriği herkese açık hale getirmesini sağlamak için tasarlanmış internet platformları’ tanımının daha uygun olduğu düşüncesindeyiz.
TCK’DA YALAN HABERLE DÜZENLEME YAPILIP YAPILMAYACAĞI BELİRLENMELİDİR
Dezenformasyon kavramının nasıl tanımlanacağı, Türk Ceza Kanununda yalan haberle ilgili bir düzenleme yapılıp yapılmayacağı belirlenmelidir.
RESMİ KURUM KONUSUNDA KAMUOYU AYDINLATILMALIDIR
Resmi bir kurum ihdas edilip edilmeyeceği bunun bir sansür kurulu gibi işlemesinin önüne geçmek için hangi önlemlerin alınacağı konusunda kamuoyu acilen aydınlatılmalıdır. Fransa örneğinde olduğu gibi yalan haberlerle mücadele için Yüksek Yayıncılık Kurulu’na verilen yetkinin Fransız Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildiği de göz önüne alınmalıdır.
GAZETECİLİK FAALİYETİ KANUN KAPSAMI DIŞINDA TUTULMALIDIR
Gazetecilik ve editoryal içeriğe sahip sağlayıcılar Kanun kapsamının dışında tutulmalıdır.
YENİ DÜŞÜNCE SUÇLARI YARATILMAMALIDIR
Yapılacak düzenleme ile yeni düşünce suçları kategorisi yaratılmamalıdır.
SOSYAL AĞ İŞLETMECİLERİNİN YETKİLERİ GÖZDEN GEÇİRİLMELİDİR
Sosyal Ağ İşletmelerine (Twitter, Facebook, Youtube, Instagram gibi) tanınan/tanınacak yetkiler ve sorumluluklar yeniden gözden geçirilmeli ve ifade özgürlüğünün önündeki engellerden birinin Sosyal Ağ İşletmecileri olmasının önü açılmamalıdır.
İÇERİĞİ KİMİN SİLECEĞİ BELİRLENMELİDİR
Sosyal ağ işletmeleri yüksek para cezaları tehdidi altındadır. Tartışmalı olarak kabul edilebilecek herhangi bir içerik karşısında, içeriğin silinmesi ya da engellenmesinin hangi kriterlere göre, kimin tarafından yapacağı belirlenmelidir.
HABERLEŞME VE BİLGİLENME ÖZGÜRLÜĞÜ SINIRLANDIRILMAMALIDIR
Sosyal medyanın ülkemizdeki yaygınlığı hesaba katılırsa yapılacak değişikliklerin toplumun haberleşme ve bilgilenme özgürlüğünü sınırlayıcı nitelikte olmamasına dikkat edilmelidir.
TÜRKİYE’DE SOSYAL MEDYA KULLANIM ORANI
We Are Social 2021 Dijital Türkiye Raporu’na göre 2021 Ocak ayında; Türkiye’de 65.8 milyon internet kullanıcısı bulunmaktadır. Türkiye’deki sosyal medya kullanıcı sayısı toplam nüfusumuzun %70,8’ine eşitlenmiştir. Sosyal medyayı en çok kullanan yaş grubu % 33,8 oranıyla 25-34, % 20,3 oranıyla 18-24 yaş arası kullanıcılardır. En çok kullanılan sosyal medya mecrasında ilk sırayı % 94,5 oranıyla Youtube almaktadır. Instagram ise % 89,5, Facebook, %79 oranında tercih edilmektedir.
Türkiye’de bu kadar yaygın bir kullanım alanına sahip olan sosyal medya ile ilgili olarak Temmuz 2020’de iktidar bir düzenleme yapıldı.
İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun adını taşıyan 5651 sayılı yasa 2020 yılının Temmuz ayında 7253 sayılı yasa ile önemli değişikliklerle TBMM’den çoğunluk oyları ile kabul edildi.