Terörsüz Türkiye Süreci olarak başlayan ve bu süreçte çalımaları yürütmesi öngörülen TBMM Komisyonu ilk toplantısını yaptı. İlk toplandı 8 saat sürdü.
Komisyonun adı “Milli Dayanışma Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu” olarak belirlendi.
Toplantının açılışında konuşan TBMM Başkanı Kurtulmuş, “Biz bu komisyonda yeni bir anayasa yazmıyoruz belki ama kardeşlik cümlelerini kuracağız ve birlikte hareket edeceğiz” dedi.
Komisyonun toplumun yüzde 98’ini temsil ettiğine işaret eden Kurtulmuş, çalışma ilkelerini ise “şeffaflık, açıklık ve çoğulculuk” olarak açıkladı.urtulmuş, “süreci zehirleyebilecek ve provoke edebilecek açıklamalara itibar edilmemesini sağlamak için”, komisyon çalışmalarıyla ilgili kamuoyu ve basına, yalnızca TBMM Başkanlığı’nın bilgilendirme yapacağını duyurdu.
“Terörün sona ermesiyle birlikte ele alınacak konuların herhangi bir siyasi partinin tekelinde olmadığını” vurgulayan Kurtulmuş, “Bu süreç Türk’ün de Kürt’ün de, her kesimden yurttaşın ortak geleceğini ilgilendiren bir beka meselesidir. Dolayısıyla komisyonumuz müzakereci bir istişare organı olarak hareket edecektir” dedi.
Komisyonun görevleri ne olacak?
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, komisyonun görev ve sorumlulukları arasında özellikle silah bırakma sürecini izleme, silahların tamamıyla bırakılmasıyla da barışı kalıcılaştıracak yasal düzenlemelerin önerilmesi ve hazırlanması görevlerini üstleneceğini ifade etti.
Provokasyonlara karşı toplumsal psikolojinin doğru yönlendirilmesine dönük çalışmalar da yapılacağını ifade eden Kurtulmuş, “Ortaya çıkacak ihtiyaçlar doğrultusunda öneriler geliştirmek, raporlar sunmak, analizler yapmak ve bunları Meclis’in genel iradesine taşımak da bu yapının asli görevidir” bilgisini paylaştı.
Kurtulmuş, içeriden ve dışarıdan olası provokasyonlara karşı da Meclis’in kalkan görevi üstleneceğini, sürecin toplumsallaştırılması için sadece siyaset kurumunun değil, tüm toplum kesimlerinin sürece dahil edileceğini, bu çerçevede, “kanaat önderleri, üniversiteler, hukuk camiası ve STK’ların da komisyona katkı vereceğini” ifade etti.
Çalışma esasları belirlendi
Komisyonun 8 saat süren toplantısının ardından çalışma esas ve usulleri oy birliğiyle kabul edildi. Taslak metindeki toplantı karar yeter sayısını düzenleyen 6. madde konuşunda yaşanan kriz de çözüldü. Buna göre kanun teklifi hazırlanmasına ilişkin kararlar komisyon üye sayısının beşte üç çoğunluğu ile alınacak. Diğer hususlarda karar yeter sayısı toplantıya katılanların salt çoğunluğu olacak.
Komisyonun çalışma usul ve esaslarının 12 maddelik tam metni şöyle:
“Komisyonun adı
MADDE 1- (1) Komisyonun adı, “Millî Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu”dur.
Komisyonun amacı ve görevi
MADDE 2- (1) Komisyonun amacı terörün Türkiye’nin gündeminden tamamen çıkartılması, toplumsal bütünleşmenin güçlendirilmesi, millî birlik ve kardeşliğimizin pekiştirilmesi hedefi doğrultusunda özgürlük, demokrasi ve hukuk devleti alanlarında yapılacak çalışmaları değerlendirmektir.
(2) Komisyonun görevi birinci fıkrada belirtilen amaç doğrultusunda ihtiyaç duyulan konuların belirlenmesini tespit edip kanun teklifi taslaklarına yönelik çalışmalar yapmak ve kamuoyunun mezkûr mesele sürece dair bilgilendirilmesini sağlamaktır.
Komisyon Başkanı
MADDE 3- (1) Komisyonun Başkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanıdır. TBMM Başkanının yokluğunda TBMM Başkanının görevlendirdiği Komisyon üyesi toplantıya başkanlık eder. Başkanın yerine toplantıyı yöneten üye oy kullanabilir.
Komisyon üyeleri
MADDE 4- (1) Komisyon üyelerinin görevleri Komisyonun çalışma süresince devam eder. Bir siyasi parti kendisine düşen kontenjandan bir Komisyon üyesini TBMM Başkanlığına yazdığı bir yazıyla değiştirebilir.
(2) Bir siyasi partiye düşen üyeliğin boşalması durumunda ilgili siyasi parti boşalan kontenjan için yeni üyeyi TBMM Başkanlığına en kısa sürede bildirir.
Komisyon toplantıları, gündem ve sekretarya
MADDE 5- (1) Komisyon TBMM Başkanı tarafından toplantıya çağrılır. Bu çağrıda toplantının yeri, zamanı ve gündemi üyelerle bildirilir.
(2) Toplantıların kapalı yapılmasına Komisyonca karar verilebilir.
(3) Komisyon sekretaryası TBMM Genel Sekreterliği Kanunlar ve Kararlar Başkanlığı tarafından yerine getirilir.
Toplantı ve karar yeter sayısı
MADDE 6- (1) Kanun teklifi hazırlanmasına ilişkin kararlar komisyon üye sayısının beşte üç çoğunluğu ile alınır. Diğer hususlarda karar yeter sayısı toplantıya katılanların salt çoğunluğudur.
Tutanak
MADDE 7- (1) Komisyon toplantılarında tam tutanak tutulur. Toplantı tutanaklarının kamuoyuna açılmasına Başkan karar verir.
(2) Komisyon gerekli gördüğü hallerde tutanak tutulmamasına da karar verebilir.
Kanun teklifi taslaklarının hazırlanması
MADDE 8- (1) Komisyon çalışmalarına ve kanun teklifi taslaklarının hazırlanmasına yardımcı olmak amacıyla Komisyona yeterli sayıda Yasama Uzmanı görevlendirilir. Gerekli görülmesi durumunda bu amaçla diğer kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ile sivil toplum kuruluşlarından da uzmanlar görevlendirilebilir.
Komisyon toplantılarına girebilecek olanlar
MADDE 9- (1) Komisyon toplantılarına; Komisyon üyeleri, belirlenen gündem doğrultusunda davet edilen kamu kurum ve kuruluşlarından, üniversitelerden, sivil toplum kuruluşlarından temsilciler ve ilgili diğer kişiler katılabilirler.
Komisyon toplantılarının basın tarafından takip edilebilmesi
MADDE 10- (1) Toplantıların belirli bir kısmının veya tamamının basın tarafından takip edilebilmesine Başkan karar verir.
Komisyonun çalışma süresi
MADDE 11- (1) Komisyon 31.12.2025 tarihine kadar çalışmalarına devam eder. Bu sürenin bitiminde Komisyon toplantıya katılanların beşte üç çoğunluğuyla çalışma süresini her defasında iki aya kadar uzatabilir.
(2) Başkan veya toplantıya katılanların beşte üç çoğunluğuyla Komisyon çalışmalarını sona erdirme kararı alınabilir.
Hakkında hüküm bulunmayan haller
MADDE 12- (1) Komisyon, bu usul ve esaslarda yer almayan haller için karar yeter sayısı ile usul belirleyebilir.”
Komisyonda hangi parti kaç üye ile temsil ediliyor
TBMM’deki siyasi partiler komisyonda milletvekili sayıları oranında temsil ediliyor.
Meclis’te milletvekili olan her partinin de komisyonda en az bir üyesi bulunuyor.
Başta komisyonda 51 üyenin olması planlanmıştı.
Ancak İYİ Parti komisyonda yer almayacağını açıkladı.
Bu nedenle komisyon çalışmalarına 48 üyeyle başladı.
Partilerin komisyondaki üye sayıları şöyle
- Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP): 21
- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP): 10
- Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti): 4
- Milliyetçi Hareket Partisi (MHP): 4
- Yeni Yol Partisi: 3
- Hür Dava Partisi (HÜDA PAR): 1
- Yeniden Refah Partisi (YRP): 1
- Türkiye İşçi Partisi (TİP): 1
- Emek Partisi (EMEP): 1
- Demokratik Sol Parti (DSP): 1
- Demokrat Parti (DP): 1
Komisyon üyeleri kimler?
AKP: Abdulhamit Gül, Mustafa Şen, Kürşad Zorlu, Hüseyin Yayman, Cüneyt Yüksel, Sunay Karamık, Selami Altınok, Kemal Çelik, Mehmet Sait Yaz, Mahmut Atilla Kaya, Şengül Karslı, Mehmet Şahin, Ayşe Böhürler, Radiye Sezer Katırcıoğlu, Tahir Akyürek, Ali Kıratlı, Cevahir Asuman Yazmacı, Gökhan Diktaş, Burhan Kayatürk Abdurrahman Babacan, Ersan Aksu
CHP: Murat Emir, Okan Konuralp, Nurhayat Altaca Kayışoğlu, Mustafa Sezgin Tanrıkulu, Türkan Elçi, Turan Taşkın Özer, Oğuz Kaan Salıcı, Murat Bakan, Gökçe Gökçen, Mehmet Salih Uzun
DEM Parti: Gülistan Kılıç Koçyiğit, Meral Danış Beştaş, Saruhan Oluç, Cengiz Çiçek
MHP: Feti Yıldız, Muhammet Levent Bülbül, Halil Öztürk, Yücel Bulut
Yeni Yol Partisi: Bülent Kaya, Mehmet Emin Ekmen. Mustafa Bilici
HÜDA PAR: Zekeriya Yapıcıoğlu
Yeniden Refah Partisi: Doğan Bekin
TİP: Ahmet Şık
EMEP: İskender Bayhan
DSP: Önder Aksakal
Demokrat Parti: Haydar Altıntaş