Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Çin aşısı Sinovac ve Alman aşısı Pfizer/BionTech’ten sonra Rusya’nın geliştirdiği Sputnik V aşısına da acil kullanımına onay verdi.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, konuyla ilgili olarak, “İki ülke için hayırlı olmasını dilerim. Böylece üçüncü aşı olarak Sputnik V aşısı da ülkemizde kullanıma girecek” açıklamasında bulundu.
İngiliz yayın kuruluşu BBC Türkçe’nin haberine göre, Rusya daha önce Sputnik V aşısının Türkiye’de üretimi için Viscoran şirketi ile anlaşmaya varıldığını duyurmuştu.
Sputnik V’nin Türkiye’deki aşılama programına ne zaman dahil edileceği henüz net değil. Ancak üretiminin önümüzdeki aylarda başlaması bekleniyor.
Sputnik aşısı, İngiltere’de geliştirilen Oxford/AstraZeneca ve Belçika’da geliştirilen Janssen aşısına benzer bir şekilde çalışıyor. Benzer şekilde iki doz olarak uygulanıyor.
Koronavirüsün hücreye tutunduğu proteinler, zararsız hale getirilen grip virüsüyle vücuda enjekte ediliyor ve vücudun bağışıklık kazanması öngörülüyor.
Adı nereden geliyor?
Rusya, Ağustos 2020’de genel kullanım için Covid-19 aşısı geliştirdiğini duyuran ilk ülke oldu.
Aşıya 1957’de fırlattığı ilk uydusu Sputnik’in adını verdi.
Devlet televizyonunun haberlerinde bu gelişme, 60 yıldan uzun süre önce ilk uydu Sputnik fırlatıldığında olduğu gibi Rus biliminin önder doluğuna yönelik bir kanıt olarak sunuldu.
Aralık ayında da Rusya’da kitlesel kullanıma sunuldu.
Ancak bu aşı konusunda yapılan faz çalışmaları ve elde edilen verilerle ilgili şeffaflık eksikliği olduğu yönünde Rusya’ya eleştiriler yöneltildi.
Ne kadar etkili?
Sputnik V ile ilgili tartışma ve kaygıların başında etkinliğine ilişkin verilerin şeffaf bir şekilde paylaşılmadığı geliyor.
Ancak tıp dergisi Lancet’te geçtiğimiz aylarda yayımlanan Faz 3 sonuçlarında, Sputnik V’in benzer teknolojiyle Batılı ülkeler tarafından geliştirilen aşılarla eş düzeyde, yüzde 91,6 oranında etkili olduğunu ortaya koydu.
Denemeler sırasında gönüllüler arasında hiçbir ciddi reaksiyon görülmediği açıklandı. Aşı yapılan grupta ağır hastalık ve ölüm de görülmedi.
Sputnik V aşısı halihazırda Rusya’nın yanı sıra Arjantin, Filistin, Venezuela, Macaristan, Birleşik Arap Emirlikleri ve İran’da da kullanılıyor.
Rusya’da şu anda üç farklı aşı kullanılıyor. Nüfusun ise yalnızca yüzde 4,3’lük bir kesimine en az bir doz aşı yapılmış durumda.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Mart ayında aşı oldu. Ancak hangi aşının yapıldığı açıklanmadı.
Sputnik V nasıl çalışıyor?
Sputnik aşısı, İngiltere’de geliştirilen Oxford/AstraZeneca ve Belçika’da geliştirilen Janssen aşısına benzer bir şekilde çalışıyor.
Koronavirüsün hücreye tutunduğu spike proteinlerini vücuda taşımak için zararsız hale getirilen grip virüsünü kullanıyor.
Diğer aşıların aksine Sputnik V’in 21 gün arayla yapılan iki dozunda birbirlerinden hafif şekilde farklı olan iki versiyon kullanılıyor.
İki doz da farklı vektörlerle koronavirüsün dikensi proteinini hedef alıyor.
Uzmanlar aynı versiyonun iki kez kullanılması yerine, iki değişik formülle bağışıklık sisteminin daha da güçlendirilmesinin amaçlandığını söylüyor.
Virüsün genetik kodunu bu şekilde vücuda güvenle tanıtmak, hasta olmadan tehdidi tanımasını ve mücadele etmesini sağlıyor.
Aşıdan sonra vücut, özellikle koronavirüsle mücadele edebilecek antikorlar üretmeye başlıyor.