Sosyal Demokrasi Vakfı (SODEV), Türkiye genelinde işsizliğin yarattığı ekonomik ve sosyal sorunların gündelik yaşamdaki somut yansımalarını ortaya koyduğu “İşsizler Araştırması Raporu”nu yayımladı.
Rapora göre, Türkiye’de işsizlerin oranı son iki yıl için yüzde 25,7 olarak ölçüldü. Rapor uzun işsizlik sürelerine de dikkat çekiyor. Buna göre; işsizlerin yüzde 60’ı bir yıl ya da daha uzun süredir işsiz. Kadınlarda işsizlik süresi ise çok daha uzun. İşsiz kadınlar içerinde bir yıl ya da daha uzun bir süredir işsiz olanların oranı yüzde 63,7.
İktidar partisine oy verenler arasında da işsizlik oranı yüksek
Halen işsiz olanlar 2018 seçimlerinde verdikleri oylara göre değerlendirildiğinde; AK Parti’ye oy veren işsizlerinin yüzde 38,3’nün, MHP’ye oy veren işsizlerin ise yüzde 21,2’sinin 1 ila 2 yıl arası bir süredir işsiz olduğu görülüyor. 2 yılı aşkın süredir işsiz olanlar da eklendiğinde önceki seçimlerde AK Parti’ye oy işsizlerinin yüzde 61,3’ünün 1 yılı aşkın süredir işsiz olduğu ortaya çıkıyor.
İşsiz kalma nedenleri
SODEV’in araştırmasına göre, işsizlerin yüzde 28,3’ünün işten çıkarılma, yüzde %24’ü işyerinin kapanması , yüzde %18,2’si ise geçici işlerde çalıştığı için işsiz kalmış.
İşyerinin kapanmasından dolayı işsiz kalanların yüzde 69,4’ünün işyerleri pandemi döneminde kapanmış.
İşsizlerin yüzde 80,3 kısa çalışma ödeneği almamış.
Raporda işsizlerin %9,3’ünün hiç çalışma imkanı bulamamış işsizlerden oluştuğu görülüyor.
İşsizlik nedenleri
Araştırmaya katılan işsizlerin yüzde 63,2’si işsizlik nedenlerinden biri olarak torpil ve adam kayırmayı gösteriyor. İşsizlerin yarısı hükümetin ekonomi politikalarını işsizliğin nedenleri arasında sayıyor. Göçmeleri bir başka işsizlik nedeni olarak belirtenler de işsizlerin yarısını oluşturuyor.
İhtiyaçları karşılama
Araştırmaya göre, işsizlere zorunlu harcamalarının karşılanması bakımından en büyük desteği aile sağlıyor. Araştırmaya katılan işsizlerin yüzde 67,5’i zorunlu harcamalarının karşılanmasında ailesinden destek alıyor.
Zorunlu harcamalar için tanıdıklardan ya da banka kredisi ile borç yoluna gidenlerin oranı yüzde 57,5.
İşsizlerin yüzde 23,5’i ise geçici kısa süreli işlerle zorunlu giderlerini kısmen de olsa karşılamaya çalışıyor.
İşsizlerin yarısından fazlası faturalarının tamamını ödeyemiyor.
Araştırmaya katılan işsizlerin yüzde 51,5’i kredi kartına sahip olduklarını kaydediyor. Ancak kredi kartı sahibi olanların %75,4’ü kredi kartını düzenli olarak ödeyemediğini belirtiyor.
İşsizlerin yüzde 46,7’sinin kredi borcu bulunuyor. Kredi borcu olan her 4 işsizden 3’ü bu borcunu ödeyemiyor.
İşsizlerin yüzde 59,7’si ailelerinin temel ihtiyaçlarını bile karşılayamıyor.
İş arayışı
Araştırmaya göre, internet siteleri ile akraba ve tanıdıklar işsizlerin iş bulmak için en çok başvurduğu kaynaklar arasında yer alıyor. İşsizlerin yüzde 77,7’si internet sitelerine, yüzde 64,9’u akraba ve tanıdıklara başvuruyor..
İşsizlerin yüzde 65,2’si en çok istikrarlı, devamlı bir işe özlem duyuyor. İkinci arzuları ise sosyal güvenliğe sahip olmak. Bu yanıtı verenlerin oranı yüzde 57,3.
Ücretinin iyi olmasını isteyenlerin oranı yüzde 54,7; hiçbir şartım yok diyenlerin oranı ise %15,5. Rapor bu veriyi iş bulma konusundaki umutsuzluğun işareti olarak değerlendiriyor.
Umutsuzluk, algı ve perspektifler
Katılımcıların yüzde 32,8’i «ağır bir iş de olsa çalışacağını» ifade ediyor. Rapora göre bu oranın yüksekliği Türkiye’de işsizliğin derinliğini ve umutsuzluğun boyutlarını gözler önüne seriyor.
İşsizlerin yüzde 26,2’si tehlikeli bir iş de olsa çalışacağını ifade ediyor.
İşsizlerin yüzde 60,8’i mümkün olsa yurtdışında çalışmayı tercih edeceğini söylüyor.
Başka bir şehre taşınmaya hazır olacağını belirtenlerin oranı ise yüzde 59,3.
İşsizlerin sadece yüzde 20’si 6 ay içerisinde iş bulacağını düşünüyor.
«Geleceğe güvenle bakıyorum» ifadesine işsizlerin yüzde 67,3’si katılmıyor.
İşsizlik deneyimleri ve çözüm önerileri
Araştırma; parasızlığı, çaresizliği ve bakmakla yükümlü olunan kişilerin ihtiyacını karşılayamamayı işsizliğin en çok ifade edilen olumsuzları olarak ortaya koyuyor.
Araştırma katılan işsizlerin yarısı yeni istihdam alanlarını açılmasını işsizliğin çözümü için gerekli görüyor. Torpilin ve kayırmacılığın engellenmesi se çözüm yolu olarak ikinci sırada gösteriliyor.