Ermenistan ekonomisi Azerbaycan ile olan çatışmalardan nasıl etkileniyor?…

HABERİ BURADAN DİNLEYEBİLİRSİNİZ.

Koronavirüs yüzünden zaten zorluk yaşayan Ermenistan ekonomisi, Dağlık Karabağ’daki çatışmaların yeniden başlamasıyla daha da zor bir döneme girdi.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in Ermenistan’ın kredi notunu düşürmesi yaşanan zorlukları ortaya koydu.

İngiliz Yayın Kurumu BBC Türkçe’de yer alan habere göre, Fitch, Ermenistan’ın “BB-” olan döviz cinsinden uzun vadeli kredi notunun “B+” seviyesine düşürüldü, not görünümünü ise “durağan” seviyesinde tuttu.

Bankalar durma noktasında.

BBC Türkçe‘ye konuşan Türk Ermeni İş Geliştirme Konseyi Eş Başkanı Kaan Soyak, çatışmalar ile beraber Ermenistan’da işlerin ve bankaların durma noktasına geldiğini söyledi.

Soyak’a göre çatışmaların sürmesi takdirinde mal sevkiyatında yaşanan zorluklar derinleşebilir ve iflaslar yaşanabilir.

Ermenistan’ın başkenti Erivan’daki Kafkasya Enstitüsü’nden ekonomist Hrant Mikaelian ise Dağlık Karabağ’daki çatışmalardan en çok hizmet sektörünün ve finans sisteminin etkileneceğini belirtti.

Devletin daha önceden hesaplamadığı masraflar.

Ekonomist Hrant Mikaelian, Dağlık Karabağ’daki çatışmaların Ermenistan ekonomisini iki açıdan etkileyeceğini söyledi. Mikaelian’a göre:

  • Hizmet sektörü sert bir şekilde etkilenecek. Savaş ile beraber Ermenilerin gün içinde yürüttüğü sosyal faaliyetler azaldı, bunun da ekonomik büyümeye olumsuz etkisinin olacak.
  • Mali sistem de olumsuz etkilenecek. Devletin savaş için yaptığı harcamalar, mülteciler ve altyapı ile ilgili sorunlar, devleti daha önceden hesaplamadığı masraflarla başa çıkmak zorunda bırakacak.

Başkent Erivan’da hissediliyor.

Türk Ermeni İş Geliştirme Konseyi Eş Başkanı Kaan Soyak ise Dağlık Karabağ’daki çatışmaların direkt olarak Ermenistan’ın başkenti Erivan’da kendini gösterdiğini söyledi.

İşlerin durma noktasına geldiğini söyleyen Soyak, pandemiyle beraber zaten ekonominin ağır bir hasar aldığını, Dağlık Karabağ’daki çatışmalar ile dükkanların işlemez ve mal sevkiyatının gerçekleşemez hale geldiğini belirtti..

Mayıs ayında ekonomi yüzde 12,8 küçüldü.

Ermenistan ekonomisi Dağlık Karabağ’da çatışmalar başlamadan önce de koronavirüs yüzünden düşük bir performans sergiliyordu.

Bu yılın başına kadar sağlam bir büyüme performansı sergileyen Ermenistan ekonomisini koronavirüs ciddi bir şekilde etkiledi.

Mayıs ayında ülke ekonomisi bir önceki yıla göre yüzde 12,8 küçüldü.

Ermenistan Merkez Bankası, koronavirüs yüzünden ülke ekonomisinin bu yıl yüzde 6,2 daralacağını tahmin ediyor.

2021 yılında ise büyümenin tekrar yüzde 5’e kadar çıkabileceğini öngörüyor.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ise Ermenistan ekonomisinin bu yıl yüzde 5 daralmasını bekliyor.

EBRD’nin bu hesaplaması Dağlık Karabağ bölgesinde çatışmalar tekrar başlamadan açıklandı.

Gençler arasında işsizlik yüzde 35.

Ermenistan ekonomisi son birkaç yılda hızlı bir büyüme kaydetse de kimi yapısal sorunlar uzun zamandır devam etmekte.

Bunların başında işsizlik geliyor. Ermenistan Merkez Bankası, 2020 için işsizlik oranının yüzde 20,4 olmasını bekliyor. Gençler arasında işsizlik oranı ise neredeyse yüzde 35.

Bu da ülkedeki iş gücünün diğer ülkelere göç etmesine neden oluyor. Ermenistan nüfusu 3 milyona yakınken yurt dışında 7 milyon Ermeni yaşıyor.

Rusya’ya bağımlılık.

Ekonomist Sam Bhutia’nın Eurasianet haber sitesine yazdığı makaleye göre Ermenistan ekonomisinin bir başka sorunu ise Rusya’ya bağımlı olması.

2018’de Ermenistan ihracatının yüzde 28’ini Rusya’ya yaparken ithalatının dörtte biri Rusya’dan gerçekleşti.

Bu da Ermenistan ekonomisini Rusya’da gerçekleşen siyasi ve ekonomik gelişmelere karşı kırılgan bir konuma sokuyor.

Türkiye ve Azerbaycan ile kapalı sınırlar.

Ermenistan ekonomisinin başka bir büyük sorunu da iki sınırının kapalı olması.

Dağlık Karabağ sorununun yıllardır çözülememiş olmasından dolayı Türkiye’nin de Azerbaycan’ın da Ermenistan ile sınırları kapalı.

Ekonomist Sam Bhutia makalesinde, bu sınırların kapalı olmasının Ermenistan’ın bölgede geliştirilen büyük altyapı projelerinden uzakta kalmasına neden olduğunu belirtti.

Türkiye ile sınırın kapalı olmasının Ermenistan’ın tarım ihracatını da olumsuz etkiliyor.

‘Türkiye sınırı açık olsaydı ihracat açısından olumlu olurdu’

Ekonomist Hrant Mikaelian, iklim ve siyasi açıdan İran ile Gürcistan sınırlarının da kırılgan olduğunu vurgulayarak şunları söyledi:

Rusya, Ermenistan’ın en büyük ticaret ortağı olduğu için ülke ticaretinin en büyük kısmı Gürcistan’dan geçen tek bir otoyol üzerinden gerçekleştiriliyor.

Kış olduğunda çok kar yağdığı için ticaret bir ya da iki ay durabiliyor. Bu rota Rusya ve Gürcistan arasındaki ilişkiler yüzünden siyasi açıdan da kırılgan. Aynı şekilde İran ile ticaret yolu da İran’ın kimi komşuları ve ABD ile olan ilişkileri bakımından siyasi açıdan hassas.”

Mikaelian, “Eğer Türkiye sınırı açık olsaydı, Ermenistan hem Türkiye’ye hem de Avrupa’ya daha çok ihracat gerçekleştirebilir, verimli sektörlerini geliştirebilir, ekonomisini çeşitlendirebilirdi” dedi.

Çatışmalar devam ederse ekonomi nasıl etkilenir?

Fitch, Ermenistan’daki siyasi ve ekonomik istikrarın süreceğini ve Dağlık Karabağ’daki çatışmaların Ermenistan’a ekonomik ve finansal açıdan büyük zarar verecek noktaya gelmeyeceğini tahmin ediyor.

Ancak Türk Ermeni İş Geliştirme Konseyi Eş Başkanı Kaan Soyak ise Ermenistan ekonominin tekrar işler hale gelmesi için ateşkesin bir an önce ilan edilmesi gerektiğini söyledi.