gazetesanal.com/
Doğu Akdeniz uluslararası siyasetin manevra alanına dönüştü. Türkiye-Yunanistan arasındaki krizin arkasında çok aktörlü bir çıkarlar oyunu var.
Türkiye ve Libya arasındaki münhasır ekonomik bölge anlaşmasına, Yunanistan ve Mısır aralarında imzaladıkları anlaşmayla karşılık verdi. Türkiye ve Yunanistan’ın karşılıklı Navtex ilanları, karasularına ilişkin açıklamalar gerilimi tırmandırdı. Fransa’nın bölgede aktif olması ve Yunanistan’ın yanında yer alması, AB’nin açıklamaları tansiyonu yükseltti. Karşılıklı tatbikatlar yapıldı. ABD’nin Güney Kıbrıs’a ambargoyu kaldıracağını açıklaması bölgedeki gerilimi daha da artırdı. NATO’nun devreye girmesi diplomatik çözüm arayışları ve tırmanan gerilimi düşürme çabaları Doğu Akdeniz’de tarafların attığı adımlara paralel seyretti.
NATO’nun girişimiyle Türkiye ve Yunanistan arasından görüşmelerin başladığı dönemde Oruç Reis Gemisi, sismik araştırma sahasından Antalya limanına döndü. Bunun üzerine taraflardan karşılıklı açıklamalar geldi.
Yunanistan’ın tepkisi: “İlk olumlu adım”
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Oruç Reis gemisinin Doğu Akdeniz’den ayrılmasını ‘ilk olumlu adım’ olarak niteledi. Miçotakis, “Doğu Akdeniz’deki gerginliği düşürecek bu adımın anlık olmayacağını umut ediyorum. Bu olumlu işaretler devam ettikçe Türkiye ile istikşafi görüşmeleri başlatmaya hazırız” açıklamasını yaptı.
Yunanistan Başbakanı Miçotakis, “Diyalogtan kaçınmamamız lazım; aramızdaki bu gerginliği arkamızda bırakıp Türkiye ile aramızdaki deniz yetki alanlarını belirleyecek iyi niyetli bir diyalog sürecini başlatmayı arzu ediyorum. Böyle olumlu bir gelişme yalnız Türk-Yunan ilişkilerini değil; Türkiye-AB ilişkilerini de olumlu yönde etkileyecektir” dedi.
Yunan Hükümet Sözcüsü Stelias Petsas da bu durumu pozitif bir sinyal olarak değerlendirdi. Petsas, daha iyi değerlendirmeler yapmak için gelişmeleri beklemek gerektiğini belirtti.
Enerji Bakanlığı’ndan rutin bir faaliyet açıklaması
Oruç Reis Gemisi’nin Antalya açıklarına demirlemesinden sonra Enerji ce Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan da yazılı bir açıklama geldi. Bakanlık açıklamasında bunun rutin bir faaliyet olduğuna vurgu yapıldı.
Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisi, 10 Ağustos’ta Akdeniz’de Demre-1 lokasyonunda sismik arama ve araştırma faaliyetlerine başlamıştı. Oruç Reis bugüne kadar söz konusu sahada 3525 kilometrelik sismik veri toplama işlemini gerçekleştirmiştir. Oruç Reis, çalışma prensibi gereği ayda bir planlı bakım, personel değişimi ve sonraki görev hazırlıkları için limana dönmektedir. Aylık periyotlarla ikmal ve bakım için geminin limana dönmesi, her zaman gerçekleştirdiği rutin faaliyetidir. Gemi, ikmal ve bakım işlemlerinin ardından sismik arama ve araştırma faaliyetlerine devam edecektir.”
Yunan Cumhurbaşkanının Meis adası ziyareti
Bu açıklamaların yapıldığı dönemde Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakelaropulu, Meis adasının Yunanistan’a katılmasın 77’inci yılı için düzenlenen törenlere katıldı.
Meis adasındaki törenlerde bir gazetecinin “Krizin yaşandığı bir zamanda, Türkiye’nin yanı başındaki bir adaya ziyaretiniz kışkırtıcı bir mesaj değil mi?” sorusunu yanıtlayan Yunanistan Cumhurbaşkanı Sakelaropulu; “Bir Yunan Cumhurbaşkanı’nın barışçıl bir ziyareti asla provokatif olamaz. Hassas zamanlardan geçiyoruz. Biz diyalogdan yanayız. Yunanistan diyaloğu desteklediğini kanıtlamıştır. Ama tehdit altında bir diyaloğu değil” dedi.
Katerina Sakelaropulu, Oruç Reis Gemisi’nin Antalya limanına demirlemesiyle ilgili soruyu da “Ben o kadar pozitif değilim. Yunanistan, Güney Kıbrıs ve tüm Akdeniz küçük adımlarla hareket edecek. Akdeniz’de herkesin; sadece Yunanistan’ın ve Türkiye’nin değil Avrupa Birliği’nin ve NATO’nun da istikrara ihtiyacı var” şeklinde yanıtladı.
Akar: Görüşmekten çekinmeyiz
Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakelaropulu’nun Meis adasını ziyaret etiği sıralarda Milli Savuma Bakanı Hulusi Akar da Meis adasının karşısında yer alan Kaş’ta basına açıklamalarda bulundu.
Hulusi Akar, Oruç Reis Gemisi’nin Antalya açıklarına demirlemesiyle ilgili olarak, “Plan çerçevesinde ileri geri hareketler olacaktır. Oradaki haklarımızdan vazgeçilmesi söz konusu değil” şeklinde konuştu.
Akar; “Oruç Reis 2004 yılından beri BM’ye deklare ettiğimiz kıta sahanlığı sınırları içinde faaliyet gösteriyor. Burada bizim geçmişte Barbaros Hayrettin Paşa gemimiz de uzun süreli çalışma yaptı. Yeni bir şey yapmıyoruz. Hakkımızı, hukukumuzu onlara anlatmaya çalışıyoruz”
Türkiye’nin diyalog ve çözümden yana olduğuna vurgu yapan Akar; “Karşı taraftan da aynı şeyi bekliyoruz. Dolayısıyla bu konudaki taleplerimize karşılık verildiği takdirde, barıştan yanayız” dedi.
Çavuşoğlu: Türkiye geri adım atmadı
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Oruç Reis’in Antalya açıklarına demirlemesiyle ilgili olarak yaptığı açıklamada geminin aylık rutin bakım ve ikmal için çekildiğini, bunun Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de geri adım attığı anlamına gelmediğini vurguladı.
AB’den açıklama: Geri adım değil
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Oruç Reis’in çekilmesinin henüz Ankara’nın geri adım attığı anlamına gelmediği mesajını verdi.
Borrell’in sözcüsü, “Türk tarafının, Oruç Reis’in ikmal ve bakım için geri çağrıldığı yönünde net açıklamaları bulunduğuna” dikkat çekti. Sözcü; “Buna karşılık AB, Doğu Akdeniz’de bazı üyelerimiz tarafından provokasyon olarak görülen tek taraflı eylemlere son verilmesini talep etmektedir” açıklamasını yaptı.
CHP’den Doğu Akdeniz açıklaması
CHP Merkez Yönetim Kurulu (MYK) da, olağanüstü toplantısında Doğu Akdeniz’deki gelişmeleri ele aldı. Toplantı sonrasında yapılan açıklamada, “Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisinin Antalya açıklarına demirlemesi bir “taviz” olarak değerlendirilmektedir. Cumhuriyet Halk Partisi olarak hükümeti, haklı davalarımızda taviz vermemeye çağırıyoruz” denildi.